خورنا – محمد فتحی زاد: استاد ادیب برومند ملقب به شاعر ملی ایران، چهره ایست برجسته و نام آشنا در حوزه ادبیات و هنر و سیاست. ایشان که از سال ۱۳۲۲ مشغول فعالیت های سیاسی شده و در برهه های زمانی مختلف از کوشندگان تداوم راه مصدق بوده اند، بنیانگذار جبهه ملی پنجم هستند و هم اکنون نیز ریاست هیات رهبری و شورای مرکزی جبهه ملی ایران را بر عهده دارند.(۱) علاوه بر این سرودن اشعار ملی گرایانه و آزادی خواهانه در طی ۷۰ سال گذشته ، سبب شده تا نام ایشان به عنوان یکی از مهمترین شاعران کلاسیک تاریخ معاصر کشورمان مطرح شود. آثار ایشان که به خوبی با طبع و نظر ایرانیان همخوان و سازگار است، علاقه مندان فراوانی نیز از فراسوی مرزهای ایران به سوی خود جذب کرده است. تا جایی که کتاب «پیام آزادی» ایشان به ۲۸ زبان زنده دنیا ترجمه شده و در دسترس عموم مردم دنیا قرار گرفته است. همچنین گفتنیست که کتابی با عنوان «ادیب برومند» توسط یکی از نویسندگان مطرح غربی به نام «losias jody» منتشر شده که در آن نویسنده در یک بخش کتاب، مسائل مربوط به جبهه ملی را پوشش داده و در بخش دیگر مطالب مربوط به ایران را مورد بررسی کلی قرار داده است. در حقیقت می توان گفت که چندین دهه تلاش مداوم در عرصه های فرهنگی و هنری، نه تنها ادیب برومند را به چهره ای مطرح در حوزه ادبیات تبدیل کرده، بلکه باید گفت که تلاش های مستمر آزادی خواهانه و ضد استعمارگرایانه ایشان در مبارزه با متفقین و نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب مردم ایران در سال ۱۳۵۷ و پس از آن، وی را به منبعی مهم در حوزه تاریخ معاصر کشورمان بدل کرده تا جایی که برای گفتگو با او تنها باید به دنبال بهانه ای گشت تا به گنجینه عظیم اطلاعات وی دست یافت. اینبار نیز بهانه ما برای گفتگو با ایشان، یکی از مجموعه های شعری وی به نام «حماسه ایران» شد که استاد به یاد آزادسازی خرمشهر آن را سروده و به کوشش مرحوم پرویز یاحقی و استاد گرانقدر جلیل شهناز ، همراه با صدای گرم خود استاد به صورت مجموعه ای صوتی در دسترس عموم قرار گرفته است.
در ادامه، گفتگوی اختصاصی خورنا با استاد ادیب برومند، شاعر ملی ایران و رئیس هیات رهبری جبهه ملی ایران را میخوانید:
وقتی که از ایشان در خصوص چرایی سرودن «حماسه ایران» سوال کردیم پاسخ دادند:
بیش از ۷۰ سال از زندگانی بنده در مسیر عظمت و استقلال ایران و دفع استعمار سپری شده است و از سال ۱۳۲۵ تمامی جراید و مجلات و آگهی های وقت، عنوان شاعر ملی را به بنده اطلاق می کردند. مسلما زمانی که کسی به چنین عنوانی مفتخر می گردد اساسا جدای حس میهن پرستی ای که همراه با اوست، به خاطر عنوانش هم که شده، همواره باید مدافع تمامیت ارضی مملکت خود باشد. بنده نیز وقتی دیدم که به واسطه حرکت وحشیانه صدامیان، خوزستان در حال جدا شدن از این مرز و بوم است و صدامیان مشغول سوء استفاده از مسائلی نظیر اختلافات داخلی شده اند و جریاناتی نظیر بحث صدور انقلاب و برخی تحرکات در داخل ایران را بهانه ای برای حمله به ایران قرار داده و مشغول جنگی شده اند که قابل جلوگیری بود، نتوانستم تجاوز صورت گرفته به خاک ایران را تحمل کنم . از همین رو نیز در مقام یک شاعر به سرودن شعر مورد اشاره شما پرداختم و در محفلی مشغول خواندن آن شعربودم که چند نفری آمدند و آن را ضبط کردند. اما زمانی که مرحوم پرویز یاحقی این شعر را شنید به من گفت که این شعر باید همراه با موسیقی و به صورت نوار منتشر گردد. از همین رو ایشان روزی بنده را به منزل خویش دعوت کرده و در استدیوی منزلشان این شعر را خواندم و وی نیز صدای مرا ضبط نمود. بعد هم ساز خود را آورده و مشغول نواختن شدند و نهایتا نیز با امکانات صمعی و بصری موجود در آن زمان، صدای سازهای اساتید گرانقدر بر روی صدای من قرار گرفت و بدین ترتیب یک فایل صوتی منظم و مرتب تشکیل شد و در دسترس هنردوستان قرار داده شد که خوشبختانه با استقبال مناسبی از جانب مردم روبرو شد.
ایشان در ادامه با تقدیر از جان فشانی های مردم ایران در ۸ سال دفاع مقدس ادامه دادند : در آن زمان برخی افراد تلاش کرده بودند تا صدام را از جنگ با ایران منصرف کند و حتی در موردی، یکی از اشخاص صاحب نام، برای خودم تعریف کرد که به صدام گفتم مردم ایران به قدری به عراق علاقه دارند که بخشی از خاک عراق را همیشه به عنوان مهر همراه با خود دارند، پس در چنین شرایطی شما چرا قصد حمله به ایران را دارید؟ که صدام نیز در پاسخ به این سوال، مدعی برخی تحرکات بر علیه حکومتش در داخل و خارج خاک عراق از جانب ایران شده و می گوید که جمهوری اسلامی سر به سر من می گذارد و آقایان تصور می کنند که من هم محمدرضا هستم! در چنین شرایطی وقتی عراق به ایران حمله کرد، مردم و ایلات و عشایر و تمام کسانی که ارق ملی و میهن دوستی داشتند، در این جنگ دست در دست هم داده و نتوانستند تصرف ذره ای از خاک ایران را تحمل کنند. به همین جهت نیز از پیر و برنا و زن و مرد، همه و همه فداکاری تاریخی و قابل توجهی از خود نشان دادند و با کنار زدن عراقیان، خرمشهر را آزاد کردند که این حرکت جنبه تاریخی فوق العاده مهمی دارد زیرا چنین شجاعتی سال ها بود که دیده نشده بود و این شجاعت و از خود گذشتگی به دنیا نشان داد که نمی توان به خاک ایران تجاوز کرد.
استاد در پاسخ به این سوال که به نظر شما اگر امروز هم عده ای قصد تجاوز به ایران را پیدا کنند آیا جوانان ما باز هم همان رشادت های ایام دفاع مقدس را از خود نشان خواهند داد یا نه؟ گفت :
به عقیده بنده چنین رشادت هایی هنوز هم از جانب نسل جوان صورت خواهد گرفت اما نه به شدتی که در ۸ سال دفاع مقدس صورت گرفت. زیرا بخشی از انتظارات مردم نسبت به انقلاب در سال های پس از انقلاب برآورده نشد و ان ها قدری دلسرد شدند. در زمان جنگ مسئله دیانت و امامت آقای خمینی و همچنین مسئله میهن پرستی مطرح بود که به واسطه آن، مردم مقاومت قابل تقدیری از خود نشان دادند. البته به عقیده بنده در هر حال، وطن پرستی همواره کار خود را خواهد کرد و امروز هم اگر شرایطی نظیر دوران جنگ پدید آید، جوانان ما رشادت های قابل توجهی از خود نشان خواهند داد.
استاد همچنین با اشاره به واکنش پاره ای از روشنفکران آن زمان به مسئله جنگ ادامه دادند: آن زمان هم همه روشنفکران مخالف حکومت در جنگ شرکت نکردند و خیال می کردند روشنفکر نباید چیزی بگوید. این درحالیست که روشنفکر هرگز نباید از کشور خود دست بکشد. آیا می توان بدین خاطر که با حکومتی مشکل داریم کشور خود را نیز فراموش کنیم؟ آیا می توان چشم واکرد و دید که خرمشهر را می برند؟ خاک بر سر چنین روشنفکرانی! شما اگر در آثار ادبی آن زمان جستجو کنید حتی یک شعر نیز نمی توانید راجع به جنگ از سوی آن ها پیدا کنید! در حقیقت نکته ای که باید بدان توجه داشت آن است که دولت ها می آیند و می روند اما آنچه که مطرح باقی می ماند ایران است. به همین دلیل نیز موافقت و یا مخالفت با این دولت و آن دولت، هرگز نباید اسباب آن شود که انسان در خصوص تمامیت عرضی کشورش سکوت کند.
ایشان در پایان و در پاسخ به سوالی در مورد کیفیت اشعار موجود در جشنواره های مختلفی که به وفور با محوریت دفاع مقدس منتشر می گردند گفتند: بنده شعر مهم و تکان دهنده ای ندیده ام. ادبیات چیزیست که هرگز با پول تشویق نمی شود زیرا شعر در حقیقت یک قریحه ذاتی است و شعر خوب آن شعریست که نشان دهد از حلقومی آسمانی بیرون آمده است. استاد همچنین با انتقاد از برخی از انواع شعری رایج شده در محافل ادبی کشور افزودند: بنده خود سروده هایی به شکل شعرواره دارم که هم از وزن و هم از قافیه برخوردار است که به هیچ عنوان نیز با این نوع سبک شعری مخالف نیستم اما با شعر سپید و این نوع از اشعار مخالفم زیرا هم آسان هستند و هم پیش پا افتاده.
پاورقی :
۱-کتاب گفت و گوهای ادیب برومند / به کوشش امیر راسخی نژاد. ناشر : شرکت سهامی انتشار
گفتگو: محمد فتحی زاد – خورنا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر